วันนี้...คุณบรรเลงเพลง พระราชนิพนธ์ แล้วรึยัง

[SARUN]

ครูสอนดนตรี

ความสนพระราชหฤทัยในด้านการดนตรีของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เรียกได้ว่าเป็นแบบครบวงจร ทั้งนี้ เพราะนอกจากจะทรงเล่นดนตรี พระราชนิพนธ์ทำนอง คำร้องหรือเรียบเรียงเสียงประสานด้วยพระองค์เองแล้ว ยังทรงเป็นครูสอนดนตรีอีกด้วย "ลูกศิษย์" องค์สำคัญของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวคือ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจักรพันธ์เพ็ญศิริ ซึ่งทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เข้าเฝ้าฯ ในปีพ.ศ.2489 และได้พระราชทานคำอธิบายเกี่ยวกับเพลงบลูส์ตามพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล เพราะ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจักรพันธ์เพ็ญศิริ ทรงมีปัญหาในการแต่งเพลงบลูส์ถวาย และเนื่องจากพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจักรพันธ์เพ็ญศิรินั้น ทรงแต่งเพลงโดยไม่เล่นเครื่องดนตรีชนิดใดเลย พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวจึงทรงสอนพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจักรพันธ์เพ็ญศิริเล่นดนตรีด้วย โดยทรงมีวิธีการสอนแบบครูแท้ๆ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจักรพันธ์เพ็ญศิริ ทรงมีพระดำรัสเล่าว่า "พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงสอนเป่าปี่ ที่สวิตเซอร์แลนด์ ทรงสอนวิธีละเอียดมาก โดยให้ลูกศิษย์เป่าเสียงเดียวเป็นเวลานาน ทรงให้เหตุผลว่า ผู้เป่าจะได้เปล่งเสียงที่ออกมาคงเส้นคงวา ได้เสียงที่เที่ยงแท้แน่นอน เมื่อทรงแน่พระทัยแล้วว่าลูกศิษย์ทำได้อย่างคงเส้นคงวา ได้เสียงที่เที่ยงแท้แน่นอนแล้ว ก็จะทรงสอนวิธีเป่าให้มีเสียงหนักเบา หลังจากหนักเบาแล้ว ก็ถึงวิธีเป่าแบบเร่งเร้า กระชากโฮกฮากหลายอารมณ์ ทรงสอนให้ใส่ชีวิตเข้าไปในการเล่นดนตรีอีกทีหนึ่ง"

ในพระราชนิพนธ์เรื่อง "พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงศึกษาดนตรี" สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ยังทรงเล่าถึงการที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงเป็นครูสอนดนตรีให้คนตาบอดว่า
"นอกจากทรงดนตรีแล้วยังทรงสอนให้ผู้อื่นเล่นด้วย เคยเล่าพระราชทานว่าได้สอนคนตาบอดเล่ดนตรี สอนลำบากเพราะเขาไม่เห็นท่าทาง แต่พยายามอธิบายจนเข้าใจสามารถเป่าออกมาเป็นเพลงไพเราะได้หรือแม้แต่โน้ตเดียวในตอนแรก ดูสีหน้าแสดงความพอใจและภูมิใจมาก"
ในพ.ศ. 2529 ทรงตั้งแตรวง "สหายพัฒนา" ขึ้น สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี พระราชนิพนธ์เกี่ยวกับกำเนิดของวงดนตรีวงนี้ไว้ว่า "...ตอนนั้นทรงประชวรมาก เสด็จแปรพระราชฐานที่เชียงใหม่ มีหมอหลายคนมาเฝ้าพระอาการถวายการดูแล เลยทรงสอนดนตรีให้เขาเล่น โดยเริ่มจากการที่ไม่มีใครเล่นอะไรเป็นสักชิ้นเดียว รับสั่งให้เขาไปหาซื้อเครื่องดนตรีมาคนละชิ้น ทรงพระอุตสาหะสอนตั้งแต่อ่านโน้ต ทรงเขียนโน้ตให้อ่านด้วยพระองค์เอง หมอคนไหไปเฝ้าฯ ต้องนำเครื่องดนตรีไปด้วย(...) ก็เลยเกิดวงดนตรีสหายพัฒนาขึ้นมา"
แตรวง "สหายพัฒนา" ที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงจัดตั้งขึ้นเพื่อสอนดนตรีนั้น นับว่ามีประโยชน์อย่างยิ่งเพราะได้ช่วยกระชับสัมพันธ์ในหมู่แพทย์ประจำพระองค์ ราชองครักษ์ ข้าราชบริพาร และนักพัฒนา อาสาสมัครของโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริให้แน่นแฟ้นยิ่งขึ้น